διυβριδισμός

Φαινόμενο κατά το οποίο διασταυρώνονται δύο γονείς που διαφέρουν κατά δύο ζεύγη κληρονομικών χαρακτήρων. Ο δ. ακολουθεί τον δεύτερο νόμο του Μέντελ, δηλαδή τον νόμο του ανεξάρτητου διαχωρισμού των κληρονομικών χαρακτήρων. Σύμφωνα με αυτόν, κατά τη διάρκεια σχηματισμού των γαμετών, τα διάφορα ζεύγη γονιδίων (αλληλόμορφα) διαχωρίζονται ανεξάρτητα το ένα από το άλλο. Στην πραγματικότητα ο νόμος αυτός ισχύει μόνο για γονίδια που βρίσκονται σε ξεχωριστά χρωμοσώματα ή για γονίδια που είναι στο ίδιο χρωμόσωμα αλλά σε απομακρυσμένες θέσεις. Οι απόγονοι που προέρχονται από αυτή τη διασταύρωση ονομάζονται διϋβρίδια και εμφανίζονται στην πρώτη γενιά φαινοτυπικά ομοιόμορφοι μεταξύ τους, εκδηλώνοντας τους επικρατούντες χαρακτήρες, ενώ στη δεύτερη γενιά με αναλογία 9:3:3:1. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η διασταύρωση ινδικών χοιριδίων, από τα οποία άλλα έχουν μαύρο και λείο τρίχωμα και άλλα λευκό και πυκνό. Εφόσον οι χαρακτήρες με μαύρο τρίχωμα και με πυκνό τρίχωμα είναι επικρατέστεροι από τους άλλους δύο, οι απόγονοι της διασταύρωσης θα περιλαμβάνουν 16 γονότυπους, οι οποίοι, όμως, εξαιτίας της επικράτησης των δύο χαρακτήρων θα δώσουν 4 φαινότυπους με την εξής αναλογία: 9 μαύροι με πυκνό τρίχωμα, 3 μαύροι με λείο, 3 λευκοί με πυκνό και 1 λευκός με λείο. Σε περίπτωση που ο ένας ή και οι δύο χαρακτήρες μεταβιβάζονται με ενδιάμεση κληρονομικότητα (περίπτωση κατά την οποία η δράση ενός γονιδίου δεν επικαλύπτει τη δράση του αλληλομόρφου του· αντίθετα, όταν βρίσκονται σε ετεροζυγωτία, εκφράζονται και τα δύο δίνοντας μια ενδιάμεση μορφή), η αναλογία και ο αριθμός των φαινοτύπων είναι μεγαλύτεροι από τους τέσσερις που αναφέραμε. Αντίθετα, με την παρουσία επιστατικών αλληλομόρφων γονιδίων (γονίδια που παρεμποδίζουν τη δράση άλλων μη αλληλομόρφων τους γονιδίων), ένας ή περισσότεροι από τους φαινότυπους εμφανίζονται με μικρότερη αναλογία από την κανονική.

* * *

ο

διασταύρωση δύο γονέων που διαφέρουν κατά δύο ζεύγη κληρονομικών χαρακτήρων.